Separacja – czym jest i jakie niesie skutki?

Czym właściwie jest separacja i jakie są jej przesłanki?

Zgodnie z art. 611 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd może orzec separację gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Z kolei z zupełnym rozkładem pożycia mamy do czynienia w sytuacji, gdy między małżonkami dojdzie do ustania więzi:

• emocjonalnej,
• fizycznej,
• gospodarczej

O zupełności rozkładu pożycia możemy więc mówić, gdy wszystkie więzy łączące małżonków (zarówno duchowe, fizyczne, jak i gospodarcze) uległy zerwaniu. Mimo to dopuszcza się, iż z zupełnością rozkładu pożycia małżeńskiego będziemy mieć także do czynienia w przypadku niepełnego zaniku konkretnej więzi. Przesłanka zupełności rozkładu pożycia będzie zrealizowana pomimo zachowania niektórych elementów więzi np. w wyniku wspólnego zamieszkiwania.

Zaznaczenia wymaga, iż w przypadku orzekania rozwodu – wymagane jest zaistnienie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. W przypadku separacji, wystarczający jest zupełny rozkład. To z kolei świadczy o „tymczasowości” tego rozwiązania i możliwości pojednania przez małżonków lub ułożenia swoich relacji osobistych i majątkowych na wypadek, gdyby powrót do wspólnego pożycia okazał się niemożliwy.

Warto w tym miejscu również wspomnieć, iż nawet mimo zupełnego rozkładu pożycia między małżonkami, sąd nie orzeknie separacji, jeżeli wskutek niej mogłoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci albo gdy byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W przeciwieństwie do rozwodu orzeczeniu separacji nie stoi na przeszkodzie fakt, że żąda jej małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia.

Skutki separacji

Separacja co do zasady niesie za sobą takie same skutki jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód:

• powstanie rozdzielności majątkowej (chyba, że małżonkowie wcześniej zawarli intercyzę),
• możliwość żądania alimentów od drugiego z małżonków,
• sąd reguluje kwestie dotyczące kontaktów z dziećmi, władzy rodzicielskiej i alimentów.

Różnica w zakresie skutków separacji od skutków rozwodu sprowadza się przede wszystkim do tego, iż małżonkowie nadal pozostają małżeństwem i nie mogą zawrzeć nowego związku małżeńskiego. Ponadto na zgodny wniosek małżonków istnieje możliwość zniesienia separacji.

Jak dochodzi do orzeczenia separacji?

Sąd może orzec separację na wniosek jednego albo obojga małżonków. Postępowanie w takim wypadku jest zbliżone do postępowania rozwodowego – sąd w toku postępowania bada, czy doszło do zupełnego rozkładu pożycia między małżonkami.

Oprócz tego sąd może orzec również separację na podstawie zgodnego żądania małżonków (tylko w sytuacji, gdy nie mają wspólnych małoletnich dzieci). Przy czym za zgodne żądanie małżonków rozumieć będziemy wspólny wniosek zawierający zgodne żądanie orzeczenia separacji. W takim przypadku sprawa może toczyć się w trybie nieprocesowym, co znacząco usprawnia postępowanie. Nawet jednak mimo zgłoszenia zgodnego żądania orzeczenia separacji przez obie strony – nie zwalnia to sądu z obowiązku zbadania materialnoprawnych przesłanek warunkujących dopuszczalność jej orzeczenia.

Należy również zaznaczyć, iż w postępowaniu o separację sąd jest związany żądaniem stron. Oznacza to, iż nie może orzec rozwodu, jeżeli żadna ze stron o to nie wniosła, nawet jeżeli z okoliczności sprawy wynika, iż rozkład pożycia jest nie tylko zupełny, ale także trwały. Jednak w przypadku, gdy jeden z małżonków wnosi o rozwód, a drugi – o separację, przy czym żądanie rozwodu jest uzasadnione – sąd ma obowiązek orzec rozwód.

Separacja – dla kogo stanowi najlepsze rozwiązanie?

Separacja z uwagi na różniące się od rozwodu skutki może być dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy małżonkowie nie widzą obecnie możliwości dalszego pozostawania w związku, ale nie chcą jeszcze podejmować decyzji o rozwodzie. Jest to również odpowiednie rozwiązanie dla osób, które z uwagi na przekonania społeczne, rodzinne lub religijne – nie chcą się rozwodzić. Oprócz tego jest to także dobre wyjście w sytuacji, gdy małżonkowie chcą uregulować swoją sytuacje majątkową i osobistą, ale bez formalnego rozwiązywania małżeństwa.

Nasza Kancelaria oferuje kompleksową pomoc w sprawach o rozwód i separację – od analizy sytuacji prawnej - po reprezentację przed sądem. Jeżeli rozważasz separację lub rozwód i chcesz poznać swoje prawa i możliwości – zapraszam do kontaktu!